ดังตฤณวิสัชนา Dungtrin's Answer

เหตุใดจึงมักมีอุปสรรคมาคอยขัดขวาง จนทำให้ปฏิบัติธรรมได้ไม่ต่อเนื่อง

ถาม – เคยได้ยินมาว่าเมื่อเราตั้งใจปฏิบัติธรรมเพื่อพ้นจากสังสารวัฏ
ก็จะมีปัญหาหรืออุปสรรคต่างๆ เข้ามาขัดขวาง ทำให้การเจริญสติไม่ก้าวหน้า
เรื่องนี้เป็นความจริงไหมคะ แล้วควรวางใจอย่างไรจึงจะไม่ไขว้เขว


นี่ก็เป็นเรื่องที่ผมพูดบ่อยๆ นะ ว่าอย่างถ้าคนตั้งใจจะถือศีล
บอกว่าฉันจะตั้งใจจริงๆ แล้ว คือเอาชนะตัวเองให้ได้ ไม่เอาบาปไม่เอากรรมแล้ว
มันจะมีอะไรก็ไม่รู้คอยแบบว่าประดังเข้ามา ให้พิสูจน์ใจว่าจะรักษาศีลได้จริงหรือเปล่า
โดยเฉพาะอย่างยิ่งข้อที่เราบอกว่าตั้งใจเด็ดขาดว่าจะไม่ทำผิดอีกแล้ว
ยิ่งตั้งใจแรงเท่าไหร่ มันยิ่งมาเร็วขึ้นเท่านั้น
อันนี้ก็ถ้ามองในแง่ดีก็คือว่าจะได้ทำแบบทดสอบ จะได้ทำข้อสอบว่าผ่านหรือไม่ผ่าน
แล้วก็ถ้ามองในแง่ร้ายก็คือว่า โอ้โห! มาบั่นทอนกำลังใจกันหรือเปล่า
อยากจะรักษาศีล แต่มีสิ่งที่มาบีบคั้นให้ต้องผิดศีล
แล้วก็ไม่ผิดก็ไม่ได้เสียด้วยสิ มันจำเป็นอย่างนั้น มันจำเป็นอย่างนี้
อันนี้ในระดับของศีล


ทีนี้ในระดับของการภาวนา มันยิ่งกว่านั้น เพราะว่าการภาวนา การเจริญสติ
เราอยู่ในระดับของการที่จะหลุดพ้นจากสิ่งที่หนียากที่สุด
คือหลุมดำแห่งสังสารวัฏ หลุมดำที่มันคอยดึงดูดให้คงค้างอยู่กับสังสารวัฏ
นี่มันไม่ใช่แค่ระดับชีวิตเดียว ไม่ใช่ระดับชาติเดียวนะ
แต่มันระดับล้างโคตร ล้างโคตรเหง้า ขุดโคตรเหง้าของตัวเองออกจากสังสารวัฏ
เพราะฉะนั้นมันไม่ใช่แค่ระดับของศีลแล้ว
มันระดับของการที่จะเอาตัวออกจากวังวนทุกข์
ซึ่งวังวนทุกข์นี้เป็นเกมที่เล่นยากที่สุด ไม่มีอะไรเกิน


การที่เรามองว่าสังสารวัฏคือเริ่มต้นจากแรงดึงดูด
เหมือนกับทุกวันนี้นักวิทยาศาสตร์บอกว่าก่อนเกิดบิ๊กแบง (Big Bang)
มันมีกราวิตี้ (gravity) มันมีแรงโน้มถ่วง มีแรงดึงดูด
ไม่รู้ว่าแรงดึงดูดอะไร แต่คำนวณออกมาแล้ว ดูจากผลตอนที่เกิดบิ๊กแบงใหม่ๆ
มันมีพลังตรงนี้จริงๆ ที่มันออกมาชัดที่สุด คำนวณได้เป็นคณิตศาสตร์
แต่ว่าโดยรวมก็คือสังสารวัฏหรือจักรวาลทั้งจักรวาล มันเริ่มต้นจากแรงดึงดูด
เรากำลังจะหนีออกจากแรงดึงดูดที่มันดูดเราติดมาไม่รู้กี่ชาตินะ
พระพุทธเจ้าให้นับเป็นอนันตชาติ ถ้าอยากรู้ว่าอนันต์เป็นอย่างไร
ลองนับเม็ดทรายบนชายหาดดูทั้งหาด หรือนับดวงดาวในหนึ่งกาแล็กซี (galaxy)
ไม่พอนะเอาแสนล้านกาแล็กซี ทั้งจักรวาล
ตอนนี้สำรวจได้เป็นสองล้านกว่ากาแล็กซี สองล้านล้านนะ
นั่นแหละจำนวนภพชาติที่เราเคยเกิดมาก็ประมาณนั้น


ทีนี้เราติดอยู่ตรงนี้ได้อย่างไรมาเป็นอนันตชาติ ก็คือแรงดึงดูด
เรากำลังจะหนีออกจากความเป็นอย่างนี้
หนีออกจากภพชาติที่มันเกิดมานับไม่ถ้วนอย่างนี้
จักรวาลจะพยายามยื้อเราด้วยกลอุบายต่างๆ นานา พิสดาร
ซึ่งเราตามไม่ค่อยได้ จับไม่ค่อยได้ ไล่ไม่ค่อยทันหรอก
มันมาในรูปแบบที่จำเป็น จำเป็นต้องไปให้ความสนใจทั้งนั้นแหละ
ทีนี้ประเด็นคือถ้าเราไม่มองว่านี่เป็นเครื่องรบกวน นี่เป็นแรงดึงดูด
จะมาพาให้เราจมปลักอยู่ที่เดิม
แต่มองเข้ามาที่ใจของเราว่ามีความหวั่นไหว มีความรู้สึกโซซัดโซเซ
หรือมีอาการกระเพื่อมได้มากหรือน้อยเพียงใดในแต่ละครั้งที่ถูกกระทบ
เราฝึกดูอย่างนั้นไปเลย ดูง่ายๆ เวลาที่เกิดอะไรขึ้นนะ
ดูที่ใจว่าใจของเรามีอาการหลงไปติด กระเพื่อมมาก กระเพื่อมน้อย
กังวลมาก กังวลน้อย มีความชอบมาก มีความชังมาก มีความชอบน้อย มีความชังน้อย
อาการเหล่านี้ของใจที่เราดูไป ฝึกดู แล้วมันมีมาให้ดูเรื่อยๆ


ถ้ามันมีเรื่องกระทบจริงๆ ส่วนใหญ่มันจะเข้ามาในรูปของความคิดรบกวนจิตใจ
เข้ามาเป็นระลอกๆ ซ้ำแล้วซ้ำเล่า พอทำใจได้แล้ว เดี๋ยวมันก็กลับมาอีก
ดูไปเรื่อยๆ ยิ่งฝึกดูบ่อย มันยิ่งมีสติที่แข็งแรงมากขึ้น
ไม่จำเป็นต้องไปนั่งสมาธิหรือว่าเดินจงกรมอย่างเดียว
เราฝึกระหว่างวันก็ได้ ฝึกโดยการที่เราเอาตัวอย่างมาจากในสมาธิ
ที่เราคุยกันว่าเวลาความคิดมันทยอยระลอกเข้ามา หยอยๆๆๆ
จิตมีอาการยึดหรือว่าจิตมีอาการรู้
ว่ากายก็ส่วนหนึ่ง ลมหายใจส่วนหนึ่ง สุขก็ส่วนหนึ่ง ความคิดก็ส่วนหนึ่ง
อันนี้เวลาอยู่ในชีวิตประจำวัน เราก็ดูว่าเรารู้ไหมว่ากายก็ส่วนหนึ่ง
ลมหายใจสั้นๆ น่าอึดอัดก็ส่วนหนึ่ง ความรู้สึกกระสับกระส่ายก็ส่วนหนึ่ง
แล้วความคิดที่มันเข้ามาเป็นระลอกรบกวน
กระแทกแรงบ้าง กระแทกเบาบ้าง ก็เป็นอีกส่วนหนึ่ง เรารู้อย่างนั้นได้ไหม
ถ้าหากรู้ได้นั่นแสดงว่าเรารู้ทั้งภาวะที่มันดีๆ ที่มันมีความสุข
และภาวะที่มันแย่ๆ ไม่มีความสุขเลย มีแต่ความทุกข์


ถ้าคนที่รู้ได้ทั้งสองฝั่งนั่นแหละ คือคนที่จะหลุดออกจากแรงดึงดูดของสังสารวัฏได้ง่าย
แต่ถ้าคนที่รู้ได้เฉพาะตอนที่กำลังดีๆ มีความสุขอยู่นะ อันนี้ยังยากเพราะแสดงว่าติดสุข
แต่ถ้าหากว่ารู้แม้กระทั่งฝั่งความทุกข์ได้ นี่แสดงว่าไม่ติดทุกข์
ไม่ติดทั้งสุข ไม่ติดทั้งทุกข์นั่นแหละ จะลอยบุญลอยบาปได้ในที่สุด
ลอยทั้งสุข ลอยทั้งทุกข์ทิ้งทะเลได้ คืนมันกลับสู่ความว่างได้

---

แบ่งปันบทความนี้ให้เพื่อนๆ