สารส่องใจ Enlightenment
สิ่งที่สำคัญที่สุดในชีวิตที่เรามองข้าม (ตอนที่ ๓)
พระธรรมเทศนา โดย พระราชสังวรญาณ (หลวงพ่อพุธ ฐานิโย)
วัดป่าสาลวัน อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา
สิ่งที่สำคัญที่สุดในชีวิตที่เรามองข้าม (ตอนที่ ๑) (คลิก)
สิ่งที่สำคัญที่สุดในชีวิตที่เรามองข้าม (ตอนที่ ๒) (คลิก)
ในเมื่อได้พูดถึงหลักแห่งการทำความดีให้มั่นคงลงไป ด้วยวิธีการทำสมาธิแล้ว
บัดนี้เรามาพูดถึงวิธีการทำสมาธิ
สมาธิเป็นอุบายวิธีที่จะน้อมนำเอาธรรมะมาให้เป็นประโยชน์แก่ชีวิตประจำวันของเรา
เราพอที่จะประมวลหลักแห่งการปฏิบัติในหลักใหญ่ๆ ได้ ๓ ประการ คือ
๑. หลักแห่งการบริกรรมภาวนา
๒. หลักแห่งการค้นคิดพิจารณา
๓. หลักแห่งการทำสติ กำหนดตามรู้ การยืน เดิน นั่ง นอน รับประทานดื่ม ทำ พูด คิด
หลักการปฏิบัติสมาธิแม้จะมีมากมายในคัมภีร์พระไตรปิฎก
ในเมื่อสรุปรวมลงแล้วก็อยู่ในหลัก ๓ ประการ ดังที่กล่าวมานี้ จะว่าด้วย
๑. หลักแห่งการบริกรรมภาวนา
การบริกรรมภาวนาก็มีด้วยกันหลายแบบหลายอย่าง
บางท่านก็สอนให้ภาวนาพุทโธ
บางท่านก็สอนให้ภาวนายุบหนอพองหนอ
บางท่านก็สอนให้ภาวนาสัมมาอรหัง
ทั้ง ๓ แบบนี้เป็นสิ่งที่พุทธบริษัทมีความข้องใจ
แต่ความจริงทั้ง ๓ แบบนี้ เมื่อภาวนาแล้วจุดมุ่งหมายก็เพื่อมุ่งให้จิตสงบเป็นสมาธิ
มีสติปัญญาสามารถที่จะพิจารณาสภาวธรรม
ให้รู้แจ้งเห็นจริงตามความเป็นจริงของกฎธรรมชาติ
ผลลัพธ์ก็ไปลงสู่จุดเดียวกัน
ใครภาวนาก็อาศัยหลักการ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา
แต่เนื่องด้วยผู้เทศน์มีความชำนิชำนาญในการภาวนาพุทโธ
จึงจะนำเอาวิธีการภาวนาพุทโธมากล่าว
การภาวนาพุทโธ ถ้าว่ากันด้วยวิธีการ
ก่อนอื่นเราจะต้องไหว้พระสวดมนต์เจริญเมตตาพรหมวิหาร
แล้วมานั่งขัดสมาธิ เอาขาขวาทับขาซ้าย
ตั้งกายให้ตรง มือขวาทับมือซ้าย ดำรงสติให้มั่น
แล้วน้อมนึกถึงคุณพระรัตนตรัย คือ พระพุทธเจ้า พระธรรม พระสงฆ์
ด้วยบทพระบาลีว่าพุทโธ ธัมโม สังโฆ ถึง ๓ ครั้ง
ต่อจากนั้นผู้ภาวนากำหนดจิตทำสติ น้อมจิตใจเชื่อลงไปว่า
พระพุทธเจ้าก็อยู่ในจิต พระธรรมก็อยู่ในจิต พระสงฆ์ก็อยู่ในจิต
เราจะสำรวมเอาจิตดวงเดียวเท่านั้น
แล้วตั้งหน้าตั้งตาบริกรรมภาวนาพุทโธไว้ในใจ
นึกพุทโธด้วยความเบาใจ อย่าให้มีความข่มใจ อย่าให้มีการบังคับใจ
เพียงแต่ประคองใจให้นึกพุทโธ พุทโธ อยู่ตลอดเวลาเท่านั้น
ในขณะที่ภาวนาอยู่ จิตจะสงบหรือไม่สงบเราไม่ควรคิด
จิตจะรู้จะเห็นอะไรหรือไม่ เราไม่ควรคิด
หน้าที่ของเรามีแต่นึกบริกรรมภาวนาพุทโธอยู่เพียงอย่างเดียว
ในเมื่อท่านพยายามที่จะฝึกหัดให้คล่องตัวจนชำนิชำนาญ
จนกระทั่งจิตของท่านนึกภาวนาพุทโธเองโดยอัตโนมัติ
คำว่าภาวนาเองโดยอัตโนมัติ คือจิตนึกถึงพุทโธโดยความไม่ได้ตั้งใจ
ยืน เดิน นั่ง นอน รับประทาน ดื่ม ทำ พูด คิด
จิตจะนึกพุทโธอยู่ตลอดเวลาทั้งหลับทั้งตื่น
เมื่อจิตของท่านนึกพุทโธอยู่ตลอดเวลาไม่รู้จักหยุดยั้ง
ก็แสดงว่าท่านผู้ภาวนาได้องค์ฌานที่ ๑ กับองค์ฌานที่ ๒ คือ วิตกกับวิจาร
ถ้าจะมีปัญหาว่าเพียงแค่จิตนึกพุทโธอยู่ไม่หยุด
ความสงบของจิตไม่มีปรากฏการณ์เกิดขึ้น
ความมีปีติและความสุขก็ไม่มี ความเป็นหนึ่งของจิตก็ไม่มี
แล้วเราจะได้ประโยชน์อะไรจากการนึกพุทโธอยู่ไม่หยุด
โดยธรรมชาติของจิต ในเมื่อมีสิ่งรู้ สติมีสิ่งระลึก
แม้จิตยังไม่สงบ เราจะได้พลังงานทางสติเพิ่มขึ้นทุกที
โดยอุบายวิธีนี้เป็นการฝึกหัดสติสัมปชัญญะให้มีความเข้มแข็งขึ้น
ในเมื่อสติสัมปชัญญะมีความเข้มแข็งขึ้น โอกาสที่จิตจะมีความสงบ
ได้ปีติ ได้ความสุข ได้ความเป็นหนึ่งนั้น ย่อมเกิดมีขึ้นได้
ปัญหาสำคัญขอให้ท่านพยายามทำติดต่อกัน ทำเนืองๆ ทำให้มาก
ทำให้ชำนิชำนาญ ทำให้คล่องตัว จนกระทั่งจิตของท่านนึกพุทโธเอง
ถ้าหากจิตของท่านอยู่กับพุทโธตลอดกาล
ความกังวลในเรื่องความวุ่นวายต่างๆ มันก็จะลดน้อยลง
เพราะจิตของท่านมีที่อยู่คือพุทโธ
ในเมื่อจิตมายึดมั่นอยู่กับพุทโธเพียงอย่างเดียว
ท่านก็ย่อมปล่อยวางสิ่งวุ่นวายทั้งหลายลงได้
อย่างน้อยก็ทำให้ความตึงเครียดในชีวิตประจำวันผ่อนคลายลงไป
อันนี้คือผลที่จะพึงเกิดขึ้นจากการภาวนาพุทโธในเบื้องต้น
อันนี้เป็นหลักที่ ๑
(โปรดติดตามเนื้อหาต่อในฉบับหน้า)
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
คัดจาก พระธรรมเทศนา “สิ่งที่สำคัญที่สุดในชีวิตที่เรามองข้าม” ใน หลวงพ่อสอนธรรม
ธรรมเทศนา โดย พระภาวนาพิศาลเถร (พุธ ฐานิโย). กรุงเทพฯ : ชวนพิมพ์; ๒๕๓๓.
แบ่งปันบทความนี้ให้เพื่อนๆ
| < Prev | Next > |
|---|
