สารส่องใจ Enlightenment

โรคทางใจ

หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี

กายเกิดจากวัตถุธาตุ มีดิน น้ำ ไฟ ลม เป็นต้น
เมื่อโรคเกิดขึ้นที่วัตถุธาตุ ซึ่งมันอาจขาดธาตุอะไรสักอย่าง
ครั้นหมอพิสูจน์รู้สมุฎฐานความเป็นจริงแล้วก็ต้องรักษาด้วยการเพิ่มธาตุนั้นๆ
ส่วนจิตเป็นสภาวธรรมอันหนึ่ง เกิดขึ้นแล้วดับพร้อมกับอารมณ์นั้นๆ
ซึ่งมีธาตุรู้เป็นผู้ยืนโรง จิตจะเกิดโรคชนิดใดต้องอาศัยอารมณ์เป็นเครื่องวัด

ฉะนั้นหมอธรรมดาซึ่งไม่มีความรู้ ไม่ฉลาดในอารมณ์นั้น ๆแล้ว
ไม่สามารถจะรักษาโรคทางใจได้
พระพุทธเจ้าของเราพระองค์เป็นแพทย์ผู้วิเศษ
ใช้ธรรมโอสถเป็นยารักษาโรคได้อย่างเด็ดขาด หายแล้วไม่กลับเกิดอีก
ถึงอมตะดับทุกข์ร้อนถอนอาลัยไม่กังวล
เพราะพระองค์ทรงรู้แจ้งในตำแหน่งที่มาของโรคใจได้ทุกประการ
และวางยาวิเศษอันได้นามสมัญญาว่า "มรรค ๘ หรือ ศีล สมาธิ ปัญญา"ให้เหมาะกับโรคนั้นๆ

อนึ่ง เพื่อสะดวกแก่การรักษาโรคนั้น ๆ โดยเฉพาะ
ท่านได้จัดยาไว้เป็นพิเศษเพื่อรักษาโรคนั้นๆ โดยเฉพาะมีดังนี้คือ

โรคราคะ ทำให้จิตใจน้อมเอนเอียงไปในความกำหนัดรักใคร่
ไม่ว่าจะเห็นรูปด้วยตา ฟังเสียงด้วยหู เป็นต้น
ย่อมเห็นเป็นของน่ารักใคร่น่าพอใจทำให้เกิดความกำหนัดยินดีไปทั้งนั้น
ท่านให้ใช้ยาคือ อสุภะเห็นเป็นของปฏิกูลน่าพึงเกลียด
หรือเห็นเป็นเหตุก่อให้เกิดทุกข์เป็นต้น

โรคโลภะ เมื่อความทะยานอยากได้ไม่รู้จักพอ
เพราะไม่เห็นคุณค่าแห่งการแจกจ่ายแบ่งปันให้แก่คนอื่น
ฉะนั้นท่านจึงสอนให้รักษาด้วย การให้ทาน
เมื่อทำทานไปแล้วผู้ที่ได้รับทานจะแสดงความขอบใจและดีใจ
อาจทำการอะไรอย่างใดอย่างหนึ่ง ตอบแทนจนเป็นที่พอใจ
แล้วจะเห็นคุณค่าของการทำทานอันล้ำค่า
หรือเห็นสมบัติทั้งหลายในโลกนี้ มิใช่ของตนคนเดียว
แต่เป็นของสาธารณะ เพียงเปลี่ยนมือกันใช้เท่านั้น
ตายแล้วทุกคนต้องทอดทิ้งไว้ในโลกนี้ด้วยกันทั้งนั้น
ไม่มีใครเอาติดตัวไปด้วย นอกจากบาปและบุญเท่านั้น ฯ

โรคโกรธ คิดแต่แง่ทำลายหมายแต่โทษความผิดของผู้อื่น
โดยมิได้ทบทวนคิดถึงความดีมีประโยชน์ของเขาบ้าง
ความชั่วหรือความผิดมีนิดเดียว ก็สร้างให้มากทวีขึ้น
หรือแม้ความชั่วความผิดของคนอื่นเขาไม่มีเสียเลย
แต่เราไปสร้างขึ้นเองด้วยความไม่พอใจของเรา
จึงเป็นโรคที่ร้ายแรงมากอาจสร้างนรกไว้บนสวรรค์ก็ได้
เป็นการทำความเดือดร้อนให้แก่คนอื่นโดยเฉพาะ
ท่านจึงสอนให้วางยาเย็นคือ ความเมตตา ปรารถนาให้คนอื่นมีความสุข
จนเห็นโทษในการทำความเดือดร้อนให้แก่คนอื่น

ทุกคนเกิดมามีกิเลสประจำตัวอยู่แล้ว ไม่มากก็น้อย
และทุกคนก็เกลียดทุกข์ ปรารถนาสุขด้วยกันทั้งนั้น
จึงประกอบแต่สิ่งที่เห็นว่าดี ถูกต้อง อันจะนำความสุขมาให้
แต่เพราะกิเลสยังมีประจำใจอยู่ จึงอาจมีผิดบ้างบางกรณี

ฉะนั้น หากจะโกรธใครคนอื่น
จงคิดถึงเจตนาของเขาหรือประมวลความผิด ความชั่วของเขา เท่าที่เราจะประมวลได้
แล้วเอามาลบความดีของเขา เท่าที่เราจะประมวลได้เหมือนกัน
ถ้าหากความดีของเขายังเหลือ เป็นอันใช้ได้
อย่าพึงโกรธเขาก่อนเลย
แล้วก็อย่าลืม เอาความผิด หรือความชั่วของเรา
มาลบความดีของเราอีกด้วยว่าจะได้ผลลัพธ์อย่างไร

โรคโมหะความคิดผิด เห็นผิด
เป็นเหตุให้กระทำผิดพูดผิดจากความจริง โดยเห็นผิดเป็นถูก เห็นดีเป็นชั่ว เป็นต้น
อันเป็นเหตุให้กิจการนั้น ๆ ไม่สำเร็จลุล่วงไปได้เท่าที่ควร
เหมือนกับปลาติดอวนหรือนกติดข่าย
มีแต่จะนำความฉิบหายมาให้แก่ตนส่วนเดียว
ต้องรักษาด้วยยาคือ สุตตะ หมั่นได้ยินได้ฟัง และไต่ถามตริตรองบ่อย ๆ

---

แบ่งปันบทความนี้ให้เพื่อนๆ