สวัสดีปีใหม่ครับชาวธรรมะทุกท่าน

ธรรมเนียมชาวบ้าน
ปีใหม่คือวันดีที่ควรฉลองให้สดชื่น
รับฟ้าใหม่ ดาวใหม่ ที่หวังว่าจะไฉไลกว่าเก่า
อันนี้ไม่ใช่เรื่องของการหลอกตัวเอง
ปากแข็ง หรือหน้าด้านหน้าทน
โลกจะแตก ศาลจะสั่งยึดทรัพย์
ก็อุตส่าห์แกล้งพูดว่าปีใหม่นี้ทุกอย่างจะดีขึ้น
แต่เป็นเรื่องของใจ
ถ้าทำใจใหม่ใหม่ สด เต็ม
ก็จะเกิดพลัง บันดาลให้อยากลุกขึ้นสู้
แค่แหงนหน้ามองฟ้า
คุณจะรู้สึกว่าฟ้าเดิมก็ใหม่ได้
ขอเพียงมันทำให้ใจของคุณต่างจากเดิม
จากหม่นหมอง กลายเป็นสว่างไสว
ฉะนั้น ขอให้ระลึกกันว่า ฟ้าใหม่ ฟ้าใหม่
เป็นอันเดียวกับใจใหม่ที่ดีขึ้น
เหมือนตอนเห็นฟ้า ได้กำลังใจจากฝั่งฟ้านั่นแหละ

ธรรมเนียมคนทำงาน
ปีใหม่คือช่วงเวลาของการทบทวนว่า
ปีที่ผ่านมามีสิ่งใดผิดพลาดให้แก้ไขปรับปรุง
ปีที่จะมาถึงต้องวางแผนทำอะไรบ้าง
ช่วง ๒๕๕๒ หนึ่งปีเต็มๆสำหรับผม
คือการยอมถูกควบคุมโดยหมอและตนเอง
ปรับปรุงอุปกรณ์การทำงานชิ้นสำคัญ
อันได้แก่ร่างกายนี้ให้ดีขึ้น
ทั้งสร้างวินัยในการออกกําลังกายและกินยา
การมีวินัยไม่ใช่เรื่องของความฝืนใจ
แต่เป็นการสร้างความเคยชินใหม่ๆวันละน้อย
เมื่อความเคยชินตั้งมั่นแล้ว
วินัยก็รักษาตัวเองอย่างเป็นอัตโนมัติ

นอกจากวินัยในการบริหารจัดการร่างกาย
ผมยังเรียนรู้ที่จะระวังตัวมากขึ้น
ไม่ได้หมายถึงแค่ระวังคน
แต่รวมถึงระวังสถานการณ์ด้วย
ปีที่ผ่านมาคือบทเรียนว่าทุกสถานการณ์พลิกได้
แต่ถ้าเราระวังตัวพอ
เตรียมรับมือกับการพลิกไว้แล้ว
ก็จะยังคงมองโลกในแง่ดีให้สบายได้ต่อไป
เพราะการรู้จักเปลี่ยนร้ายให้กลายเป็นดีนั่นแหละ
คือต้นเหตุสำคัญที่ทำให้เรารู้จักมองโลกในแง่ดีจริงๆ

นอกจากวินัยและการระวังตัว
ปีที่ผ่านมายังเป็นการเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลง
ผมมีวิธีคิดในการทํางานต่างไป
ไม่ใช่ด้วยความบังเอิญ
แต่ด้วยประสบการณ์
ด้วยคอมพิวเตอร์ใหม่ ด้วยซอฟต์แวร์ใหม่
ที่รวมตัวกันจัดระเบียบความคิดใหม่
เช่น โปรแกรมประเภท Mindmap
ที่ช่วยให้วางแผนอย่างเห็นภาพ
สลับสับเปลี่ยนหมวดหมู่ไอเดียอย่างง่ายดาย
ตลอดจนโปรแกรมประเภท Outline-oriented
ที่ช่วยให้เขียนหนังสือแบบเห็นสารบัญทั้งเล่มตลอดเวลา
รู้ว่าอยู่ตรงไหน จะแทรกไอเดียใหม่เข้าไปที่ใด
ทำให้ผมคิดว่ามันคุ้มค่า
กับการให้เวลาเรียนรู้โปรแกรมแปลกใหม่
ซึ่งเขาพัฒนาขึ้นจากการให้ความสำคัญกับผู้ใช้

สุดท้าย ธรรมเนียมนักเจริญสติ
ปีใหม่คือโอกาสทบทวนตามหลักอิทธิบาท ๔
ว่าเรายังมีความพอใจแค่ไหน
ความพอใจนั้นนำไปสู่ความขยันขันแข็งเพียงใด
ความขยันขันแข็งนั้นยืนพื้นอยู่บนการใช้สมองหรือใช้อารมณ์
และการใช้สมองนั้นคือการเอาแต่คิดมาก
หรือเรียนที่จะ "รู้" อย่างถูกทาง

บนเส้นทางเจริญสติในปีที่ผ่านมา
ผมไม่ได้เห็นของแปลกใหม่
เห็นแต่ของเดิมเพิ่มขึ้น
และการเห็นของเดิมเพิ่มขึ้นนั่นแหละ
กลายเป็นมุมมองที่ต่างไป
ราวกับได้อะไรใหม่ทุกวัน

ขอเปรียบเทียบอย่างนี้
เหมือนเราเคยยึดเสาอยู่ต้นหนึ่งเป็นหลัก
ยืนติดประชิดกับมัน จนแทบไม่รู้ด้วยซ้ำว่ามันเป็นเสา
เสานั้นรูปพรรณสัณฐานอย่างไร
ต่อเมื่อค่อยๆขยับถอยห่างออกมาวันละนิด
เสาจึงปรากฏเป็นเสา เป็นต่างหากจากเรา
และเราก็เริ่มเห็นรูปพรรณสัณฐานของเสาครอบคลุมขึ้น
เป็นสัดส่วนตรงกับการถอยห่างออกมา

และการถอยห่างออกมา
ก็ทำให้เรามีความรู้สึกว่าจะไปยึด
จะไปเอาอะไรกับเสาได้น้อยลงเรื่อยๆ
มีความเป็นเอกเทศ เป็นอิสระจากเสามากขึ้นเรื่อยๆ
นี่แสดงให้เห็นว่าการก้าวถอยซ้ำๆ
แม้ไม่มีอะไรน่าตื่นตาตื่นใจในแต่ละก้าว
แต่สิ่งที่ต่างไปก็คือประสบการณ์ในการเห็น

เสาเปรียบเหมือนกายใจ
ที่เราเคยยึดมั่นไว้ว่ามันเป็นหลัก เป็นที่ตั้งของตัวเรา
เมื่อถอยออกมาเห็นมันอย่างเข้าใจและครอบคลุม
มันก็แค่เป็นของหลอกจิตให้หลงเกาะ หลงยึด
เหมือนเด็กที่นึกว่าไม่ยึดเสาแล้วจะไม่ปลอดภัย
แต่ความจริงก็คือเสานั้นแหละ
หลอกให้เรายืนอยู่กับภยันตรายและภาระหนัก

สำหรับงานถอยห่างจากเสา
ปีหน้าผมยังไม่มีแผนการพิเศษต่างจากเดิม
นอกจากค่อยๆถอยทีละนิดในจังหวะที่เคยคุ้น
แต่ก็มองล่วงหน้าไว้ด้วยว่าถึงตรงไหน
ควรมีจังหวะที่แตกต่างออกไป

ดังตฤณ
ธันวาคม ๕๒