ธรรมะจากพระสูตร Dhamma from Sutta

ทานสูตร ว่าด้วยการให้ทานมีผลานิสงส์ไม่เท่ากัน


กลุ่มไตรปิฎกสิกขา

[๔๙] สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ที่ฝั่งสระโบกขรณีชื่อคัคครา ใกล้จัมปานคร
ครั้งนั้นแล อุบาสกชาวเมืองจัมปาจำนวนมาก เข้าไปหาท่านพระสารีบุตรถึงที่อยู่
อภิวาทแล้วนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้วได้กล่าวกะท่านพระสารีบุตรว่า
ท่านผู้เจริญครับ พวกกระผมได้ฟังธรรมีกถาเฉพาะพระพักตร์พระผู้มีพระภาคเจ้ามานานแล้ว
ขอได้โปรดเถิด พวกกระผมควรได้ฟังธรรมีกถาของพระผู้มีพระภาคเจ้าอีก
ท่านพระสารีบุตรกล่าวว่า ผู้มีอายุทั้งหลาย ถ้าอย่างนั้น ท่านทั้งหลายพึงมาในวันอุโบสถ
ท่านทั้งหลายคงได้ฟังธรรมีกถาในสำนักพระผู้มีพระภาคเจ้าแน่นอน
อุบาสกชาวเมืองจัมปารับคำท่านพระสารีบุตรแล้วลุกจากที่นั่ง
อภิวาทกระทำประทักษิณแล้วหลีกไป ต่อมา ถึงวันอุโบสถ
อุบาสกชาวเมืองจัมปาพากันเข้าไปหาพระสารีบุตรถึงที่อยู่ อภิวาทแล้วยืนอยู่ ณ ที่ควรข้างหนึ่ง
ลำดับนั้น ท่านพระสารีบุตรพร้อมด้วยอุบาสกชาวเมืองจัมปา
เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงที่ประทับ ถวายอภิวาทแล้วนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง
ครั้นแล้วได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ทานเช่นเดียวกันนั่นแล
ที่บุคคลบางคนในโลกนี้ให้แล้ว มีผลมาก ไม่มีอานิสงส์มาก พึงมีหรือหนอแล
และทานเช่นเดียวกันนั่นแล ที่บุคคลบางคนในโลกนี้ให้แล้ว มีผลมาก มีอานิสงส์มาก
พึงมีหรือพระเจ้าข้า พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า สารีบุตร ทานเช่นเดียวกันนั่นแล
ที่บุคคลบางคนในโลกนี้ให้แล้ว มีผลมาก ไม่มีอานิสงส์มากก็มี
และทานเช่นเดียวกันนั่นแล ที่บุคคลบางคนในโลกนี้ให้แล้ว มีผลมาก มีอานิสงส์มากก็มี.


สา. ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ อะไรหนอ เป็นเหตุเป็นปัจจัยที่ทำให้ทานเช่นเดียวกันนั่นแล
ที่บุคคลบางคนในโลกนี้ให้แล้ว มีผลมาก ไม่มีอานิสงส์มาก
อะไรหนอ เป็นเหตุเป็นปัจจัยที่ทำให้ทานเช่นเดียวกันนั่นแล
ที่บุคคลบางคนในโลกนี้ให้แล้ว มีผลมาก มีอานิสงส์มาก.


. สารีบุตร บุคคลบางคนในโลกนี้ ให้ทานโดยหวังผล ให้ทานโดยมีจิตผูกพัน
ให้ทานโดยมุ่งสั่งสม ให้ทานโดยคิดว่า ตายไปแล้วจักได้เสวยผลทานนี้
เขาให้ทาน คือ ข้าว น้ำ ผ้า ยาน ดอกไม้ ของหอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่พัก
และเครื่องประทีปแก่สมณะหรือพราหมณ์
สารีบุตร เธอจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน บุคคลบางคนในโลกนี้ ควรให้ทานเช่นนี้หรือไม่.


สา. อย่างนั้น พระเจ้าข้า.


. สารีบุตร ในการให้ทานนั้น บุคคลให้ทานโดยหวังผล ให้ทานโดยมีจิตผูกพัน
ให้ทานโดยมุ่งสั่งสม ให้ทานโดยคิดว่า ตายไปแล้วจักได้เสวยผลทานนี้
เขาผู้นั้นให้ทานนั้นแล้ว เมื่อตายไป
ย่อมเข้าถึงความเป็นสหายแห่งเทวดาชั้นจาตุมมหาราช
เขาสิ้นกรรม สิ้นฤทธิ์ สิ้นยศ หมดความเป็นใหญ่นั้นแล้ว
ยังเป็นผู้ต้องกลับมา คือ มาสู่ความเป็นอย่างนี้.

สารีบุตร ส่วนบุคคลบางคนในโลกนี้ ให้ทานโดยไม่หวังผล ให้ทานโดยไม่มีจิตผูกพัน
ให้ทานโดยไม่มุ่งสั่งสม ไม่ให้ทานโดยคิดว่า ตายไปแล้วจักได้เสวยผลทานนี้
แต่ให้ทานโดยคิดว่า ทานเป็นการดี เขาให้ทาน คือ ข้าว น้ำ ผ้า ยาน ดอกไม้
ของหอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่พัก และเครื่องประทีปแก่สมณะหรือพราหมณ์
สารีบุตร เธอจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน บุคคลบางคนในโลกนี้ ควรให้ทานเช่นนี้หรือไม่.


สา. อย่างนั้น พระเจ้าข้า.


. สารีบุตร ในการให้ทานนั้น บุคคลให้ทานโดยไม่หวังผล ให้ทานโดยไม่มีจิตผูกพัน
ให้ทานโดยไม่มุ่งการสั่งสม ไม่ให้ทานโดยคิดว่าตายไปแล้วจักได้เสวยผลทานนี้
แต่ให้ทานโดยคิดว่า ทานเป็นการดี ฯลฯ เขาผู้นั้นให้ทานนั้นแล้ว เมื่อตายไป
ย่อมเข้าถึงความเป็นสหายแห่งเทวดาชั้นดาวดึงส์
เขาสิ้นกรรม สิ้นฤทธิ์ สิ้นยศ หมดความเป็นใหญ่นั้นแล้ว
ยังเป็นผู้ต้องกลับมา คือ มาสู่ความเป็นอย่างนี้.

สารีบุตร บุคคลบางคนในโลกนี้ ฯลฯ ทั้งไม่ได้ให้ทานโดยคิดว่าทานเป็นการดี
แต่ให้ทานโดยคิดว่า บิดามารดาปู่ย่าตายายเคยให้เคยทำมา
เราก็ไม่ควรทำให้วงศ์ตระกูลเก่าแก่เสื่อมเสียไป เขาให้ทาน คือ ข้าว ฯลฯ
เมื่อตายไป ย่อมเข้าถึงความเป็นสหายแห่งเทวดาชั้นยามา
เขาสิ้นกรรม สิ้นฤทธิ์ สิ้นยศ หมดความเป็นใหญ่นั้นแล้ว
ยังเป็นผู้ต้องกลับมา คือ มาสู่ความเป็นอย่างนี้.

สารีบุตร บุคคลบางคนในโลกนี้ ฯลฯ ทั้งไม่ได้ให้ทานโดยคิดว่า
บิดามารดาปู่ย่าตายายเคยให้เคยทำมา เราก็ไม่ควรทำให้เสียประเพณี
แต่ให้ทานโดยคิดว่า เราหุงหากินได้ สมณะและพราหมณ์เหล่านี้หุงหากินไม่ได้
เราหุงหากินได้ จะไม่ให้ทานแก่สมณะหรือพราหมณ์ผู้หุงหากินไม่ได้ ไม่สมควร
เขาให้ทาน คือ ข้าว ฯลฯ เมื่อตายไป ย่อมเข้าถึงความเป็นสหายแห่งเทวดาชั้นดุสิต
เขาสิ้นกรรม สิ้นฤทธิ์ สิ้นยศ หมดความเป็นใหญ่นั้นแล้ว
ยังเป็นผู้ต้องกลับมา คือ มาสู่ความเป็นอย่างนี้.

สารีบุตร บุคคลบางคนในโลกนี้ ฯลฯ ทั้งไม่ได้ให้ทานโดยคิดว่า
เราหุงหากินได้ สมณะและพราหมณ์เหล่านี้หุงหากินไม่ได้
เราหุงหากินได้ จะไม่ให้ทานแก่สมณะหรือพราหมณ์ผู้หุงหากินไม่ได้ ไม่สมควร
แต่ให้ทานโดยคิดว่า เราจักเป็นผู้จำแนกแจกทาน
เหมือนฤๅษีแต่ครั้งก่อนบูชามหายัญ คือ อัฏฐกฤๅษี วามกฤๅษี วามเทวฤๅษี
เวสสามิตรฤๅษี ยมทัคคิฤๅษี อังคีรสฤๅษี ภารทวาชฤๅษี วาเสฏฐฤๅษี กัสสปฤๅษี
และภคุฤๅษี เขาให้ทาน คือ ข้าว ฯลฯ
เมื่อตายไป ย่อมเข้าถึงความเป็นสหายแห่งเทวดาชั้นนิมมานรดี
เขาสิ้นกรรม สิ้นฤทธิ์ สิ้นยศ หมดความเป็นใหญ่นั้นแล้ว
ยังเป็นผู้ต้องกลับมา คือ มาสู่ความเป็นอย่างนี้.

สารีบุตร บุคคลบางคนในโลกนี้ ฯลฯ ทั้งไม่ได้ให้ทานโดยคิดว่า เราจักเป็นผู้จำแนกแจกทาน
เหมือนฤๅษีแต่ครั้งก่อนบูชามหายัญ คือ อัฏฐกฤๅษี ฯลฯ และภคุฤๅษี
แต่ให้ทานด้วยคิดว่า เมื่อเราให้ทานนี้ จิตจะเลื่อมใส เกิดความปลื้มใจและโสมนัส
เขาให้ทาน คือ ข้าว ฯลฯ เมื่อตายไป ย่อมเข้าถึงความเป็นสหายแห่งเทวดาชั้นปรนิมมิตวสวัสดี
เขาสิ้นกรรม สิ้นฤทธิ์ สิ้นยศ หมดความเป็นใหญ่นั้นแล้ว
ยังเป็นผู้ต้องกลับมา คือ มาสู่ความเป็นอย่างนี้.

สารีบุตร บุคคลบางคนในโลกนี้ ฯลฯ ทั้งไม่ได้ให้ทานโดยคิดว่า
เมื่อเราให้ทานนี้ จิตจะเลื่อมใส เกิดความปลื้มใจและโสมนัส
แต่ให้ทานเป็นเครื่องประดับปรุงแต่งจิต เขาให้ทาน คือ ข้าว น้ำ ผ้า ยาน ดอกไม้
ของหอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่พัก และเครื่องประทีปแก่สมณะหรือพราหมณ์
สารีบุตร เธอจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน บุคคลบางคนในโลกนี้ ควรให้ทานเช่นนี้หรือไม่.


สา
. อย่างนั้น พระเจ้าข้า.


ภ. สารีบุตร ในการให้ทานนั้น บุคคลให้ทานโดยไม่หวังผล ให้ทานโดยไม่มีจิตผูกพัน
ให้ทานโดยไม่มุ่งสั่งสม ให้ทานด้วยไม่คิดว่าตายไปแล้วจักได้เสวยผลทานนี้
ให้ทานโดยไม่คิดว่า การให้ทานเป็นการดี
ให้ทานโดยไม่คิดว่า บิดามารดาปู่ย่าตายายเคยให้เคยทำมา เราไม่ควรทำให้เสียประเพณี
ให้ทานโดยไม่คิดว่า เราหุงหากินได้ สมณะและพราหมณ์เหล่านี้หุงหากินไม่ได้
จะไม่ให้ทานแก่สมณะหรือพราหมณ์ผู้ที่หุงหากินไม่ได้ ไม่สมควร
ให้ทานโดยไม่คิดว่า เราจักเป็นผู้จำแนกแจกทาน เหมือนฤๅษีแต่ครั้งก่อนบูชามหายัญ
คือ อัฏฐกฤๅษี วามกฤๅษี วามเทวฤๅษี เวสสามิตรฤๅษี ยมทัคคิฤๅษี อังคีรสฤๅษี
ภารทวาชฤๅษี วาเสฏฐฤๅษี กัสสปฤๅษี และภคุฤๅษี
และให้ทานโดยไม่คิดว่า เมื่อเราให้ทานนี้ จิตจะเลื่อมใส เกิดความปลื้มใจและโสมนัส
แต่ให้ทานเป็นเครื่องประดับปรุงแต่งจิต เขาให้ทานเช่นนั้นแล้ว
เมื่อตายไป ย่อมเข้าถึงความเป็นสหายแห่งเทวดาชั้นพรหม
เขาสิ้นธรรม สิ้นฤทธิ์ สิ้นยศ หมดความเป็นใหญ่นั้นแล้ว
เป็นผู้ไม่ต้องกลับมา คือ ไม่มาสู่ความเป็นอย่างนี้
สารีบุตร นี้แล เป็นเหตุเป็นปัจจัยที่ทำให้ทานเช่นเดียวกันนั่นแล
ที่บุคคลบางคนในโลกนี้ให้แล้ว มีผลมาก ไม่มีอานิสงส์มาก
และเป็นเหตุเป็นปัจจัยที่ทำให้ทานเช่นเดียวกันนั่นแล
ที่บุคคลบางคนในโลกนี้ให้แล้ว มีผลมาก มีอานิสงส์มาก.


หมายเหตุ ๑. พม่า. ไม่มีผลมาก

ทานสูตรที่ ๙ จบ


(ทานสูตร พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย สัตตก-อัฏฐก-นวกนิบาต
พระไตรปิฎกและอรรถกถาแปล ฉบับมหามกุฏราชวิทยาลัย เล่มที่ ๓๗)




แบ่งปันบทความนี้ให้เพื่อนๆ
Facebook! Twitter! Del.icio.us! Free and Open Source Software News Google! Live! Joomla Free PHP