ดังตฤณวิสัชนา Dungtrin's Answer

ต้องทำงานใช้ความคิดเป็นเวลานานๆ ควรฝึกสติอย่างไร

ถาม - เวลาทำงานที่ต้องใช้ความคิดเยอะๆ เช่น อ่านหรือเขียนหนังสือ
เราควรจะปล่อยให้คิดไปอย่างเต็มที่ หรือว่าคอยรู้ตัวบ้างคะ
บางครั้งก็จะจมไปกับงานเป็นชั่วโมงๆ เลย ควรแก้ไขหรือไม่คะ

อันนี้ก็ขอบอกอย่างนี้ก็แล้วกันนะว่า
อ่านหนังสือหรือว่าเขียนหรือว่าทำงาน
ขอให้สังเกตไปก็แล้วกัน สังเกตเอาตอนที่เราเริ่มรู้สึกเครียดขึ้นมา
หรือเริ่มรู้สึกฟุ้งซ่านมากๆ ขึ้นมา
ตอนที่เครียดขึ้นมาหรือว่าฟุ้งซ่านขึ้นมา
มันไม่สามารถที่จะอ่านงานได้อย่างมีประสิทธิภาพอยู่แล้ว
ไม่สามารถทำงานได้เต็มที่อยู่แล้ว
ก็เอาเวลาช่วงนั้นแหละมาเจริญสตินิดหนึ่ง
คือแค่รู้ตัว ว่าส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกายมันกำลังเกร็งอยู่
ยกตัวอย่างเช่น ฝ่าเท้ามันจะเห็นได้ชัดที่สุดเลย
ในเวลาที่คุณฟุ้งซ่าน ในเวลาที่คุณเคร่งเครียด
ฝ่าเท้ามันจะเป็นฟีดแบ็กที่ชัดเจนที่สุด
ถ้าหากว่ารู้ว่าฝ่าเท้าฝ่ามือกำลังเคร่งกำลังเกร็ง
ลองคลายออกดู
คุณจะรู้สึกทันทีว่าจิตใจมันผ่อนคลายลงไปกว่าครึ่งหนึ่งเลย
นั่นเรียกว่าเป็นการเจริญสติแล้ว
คือรู้ตัวว่ากำลังเครียด กำลังฟุ้งซ่าน
กำลังมีอาการที่ไม่พร้อมจะทำงานอยู่แล้ว
แล้วจะทนฝืนดันทุรังทำงานต่อไปทำไม

ขอเวลาแค่ห้าวินาทีสิบวินาที
มีความรู้ตัวว่าเรากำลังเกร็งอยู่ที่ส่วนใดส่วนหนึ่ง
จะเป็นเท้าก็ดี จะเป็นมือก็ดี หรือว่าจะเป็นหัวไหล่
หรือว่าจะเป็นต้นคอ หรือว่าจะเป็นที่ไหนก็แล้วแต่
แต่ที่ชัดเจนที่สุด ดูง่ายที่สุดจะเป็นที่ฝ่าเท้า
ถ้าหากว่าสามารถรู้ว่า ณ ขณะหนึ่ง
ฝ่าเท้าฝ่ามือกำลังเคร่งกำลังเกร็งอยู่แล้วเราคลายออก
จากนั้นหายใจเข้าหายใจออกสักนิดหนึ่ง
ให้เกิดความรู้สึกผ่อนคลาย
มันจะสามารถกลับมาทำงานต่อได้อย่างมีประสิทธิภาพขึ้นกว่าเดิม

แต่ขอให้จำนะไว้ว่า ในขณะที่คุณเริ่มต้นทำงาน กำลังทำงานอยู่
อย่ามัวแต่มองย้อนเข้ามาเรื่อยๆ
ว่าตอนนี้จิตใจของเรากำลังเป็นอย่างไร
เรากำลังฟุ้งซ่านมากไหม เรากำลังมีสติอยู่หรือเปล่า ใจเหม่อลอยไปรึเปล่า
แบบนั้นเขาเรียกว่าเป็นการจับปลาสองมือ เหยียบเรือสองแคม
ถ้าหากว่าเราเคยชินกับการเจริญสติในลักษณะนั้น
ในที่สุดจะไม่ได้อะไรสักอย่างเดียว ทั้งทางโลกและทางธรรม
ทางที่ดีที่สุดคือ ทำงานให้เต็มที่ ทำงานอย่างมีสมาธิ
แต่ว่าเราดูด้วยระหว่างทำงาน
มันมีอาการที่เป็นส่วนเกิน
มันมีอาการที่ผิดปกติจากที่ควรหรือเปล่า
สิ่งที่ควรก็คือกายควรจะผ่อนพักสบาย
เป็นฐานรองรับให้จิตเกิดความมีสมาธิเต็มที่กับงาน
ส่วนจิตใจนี่ต้องไม่เพ่ง ไม่มีอาการเคร่งเครียดมากเกินไป
ในขณะเดียวกันต้องไม่เหม่อลอยไปด้วย

ถ้าหากว่าเราทำงานไปแล้วรู้สึกเหม่อลอย
อันนี้ต้องรู้สึกตัวแล้ว หันมารู้สึกตัวว่า เออ กำลังเหม่อลอย
มีอาการเหมือนลูกโป่งที่พร้อมจะลอยขึ้นฟ้า
หรือถ้าหากว่ามันเคร่งเครียดเป็นการขันเกลียวเชือกแบบนี้
เราก็ควรจะต้องรู้และสังเกตดูเลยง่ายๆ
ฝ่าเท้าฝ่ามือมันกำลังมีอาการเกร็งหรือเปล่า
มันกำลังมีอาการงองุ้มหรือเปล่า
ถ้าหากเราผ่อนคลายส่วนใดส่วนหนึ่งที่มันกำลังเกร็งอยู่
รู้สึกใจมันสบายขึ้นไหม
นี่เรียกว่าเป็นการเจริญสติระหว่างทำงานได้
แล้วก็นิสัยที่เราเคยชินที่จะสั่งสมการเจริญสติในระหว่างทำงาน
มันจะปรากฏชัดตอนที่เรามีความเคยชินแล้ว
ที่จะเห็นตัวเองกำลังเครียดแล้วผ่อนคลายได้ทันที
มันจะไม่มีความเครียดสั่งสม
มันจะมีแต่ความรู้สึกว่าทำงานแล้วสนุก อ่านหนังสือแล้วสนุก
เพราะจิตใจมันมีความปลอดโปร่ง
มันมีความเต็มที่กับสิ่งที่กำลังจดจ่ออยู่
มันมีความรู้สึกว่า เออ ใจของเรานี่พัฒนาขึ้นทุกวันๆ

---

แบ่งปันบทความนี้ให้เพื่อนๆ