ดังตฤณวิสัชนา Dungtrin's Answer

จะมีวิธีเอาชนะกิเลสในใจตนเองได้อย่างไร

ถาม – อยากทราบวิธีเอาชนะใจตัวเองค่ะ

มันก็ต้องมีมาตรวัดนิดหนึ่งว่าเราจะชนะในเรื่องไหนนะครับ
การชนะใจตัวเอง คำว่าตัวของเรานี่นะ
จริงๆ ถ้าให้พูดแบบเต็มประโยคนิดนึงก็คือว่า
มีวิธีไหนที่เราจะเอาชนะกิเลสที่เกิดขึ้นกับเราเอง ที่เราไปเข้าข้างมัน
ปกติใจของเรามันไม่มีอะไรหรอก กระทั่งกิเลสมันเข้ามาครอบงำ
และเรายินดี สมยอมที่จะให้กิเลสมันครอบงำ
พูดง่ายๆ ว่าเราอยู่ข้างเดียวกัน เอาใจฝักใฝ่กับกิเลสนะ อยู่ข้างมัน
อันนี้เรียกว่าตามใจตัวเอง หรือว่าตามใจกิเลส หรือว่าถูกกิเลสมันดึง มันชักจูงไปแล้ว

เพื่อที่จะเอาชนะใจตัวเอง ก็หมายความว่าเราเอาชนะกิเลส
เราไม่ไปอยู่ข้างเดียวกับกิเลส
เราไม่ไปสมยอมหรือว่ายินยอมกับการให้กิเลสมันมาครอบงำจิตใจของเรา
ก็ต้องแยกกันไปเป็นเรื่องๆ นะว่าจะชนะกิเลสข้อไหน
ข้อความโลภ หรือข้อความโกรธ หรือข้อความหลง
ที่คนเจอกันบ่อยที่สุดในชีวิตประจำวัน ก็คือถูกความโกรธครอบงำ
ถูกความโกรธกระตุ้นให้ทำอะไรบางอย่างที่มันร้ายๆ
หรือว่าถูกความเกลียดกระตุ้นให้เกิดการคิดหรือว่าการพูด การทำ
กับใครบางคนในทางเบียดเบียน

อันนี้เพื่อที่จะชนะใจตัวเองนะ ก็คิดง่ายๆ เลยว่า
เราไม่ได้รบกับคนอื่น แต่รบกับกิเลสที่เกิดขึ้นในขณะนั้นๆ
ถ้าหากว่ารู้ตัวว่าเรากำลังจะแพ้กิเลสข้อที่ว่าด้วยโทสะ
มันกำลังจะหลุดปากอยู่รำไรนะ ก็เอาชนะกันตรงนั้นแหละ
คิดเสียว่าถ้าตั้งความคิดไว้อย่างไรนะ ใจมันก็จะปฏิบัติตามนั้น
ถ้าเราคิดว่าการควบคุมไม่ให้คำพูดร้ายๆ มันออกจากปากเราไป มันง่ายนิดเดียว
แต่การจะไปตามแก้จิตใจที่มันมีความเคียดแค้น หรือว่ามันมีความชิงชัง
ของคนที่เขาเกิดความกระทบกระทั่งจากคำพูดของเรานะ มันยาก
เหมือนกับเราไปทำให้เขาเจ็บใจแล้ว จะไปตามแก้ทีหลัง
หรือว่าจะไปพูดขอให้เขาลืมซะ เสมือนกับว่าเราไม่เคยพูด
อันนี้มันเป็นไปไม่ได้นะ

ให้คิดอย่างนี้ก็แล้วกันว่าเราแก้ด้วยการกัน
แก้ด้วยการทำให้คำพูดร้ายๆ มันยังไม่เกิดขึ้น
มันง่ายกว่าที่จะไปเปลี่ยนใจคนให้เลิกคิดร้ายกับเรา
จากความเจ็บใจที่เกิดจากคำพูดร้ายๆ ของเรานะครับ
ถ้าหากว่าเราตั้งความคิดไว้อย่างนี้ได้
แล้วเห็นว่า เออ มันก็ไม่ยากนี่ แค่ควบคุมให้คำพูดมันไม่ออกจากปากเรา
แค่ควบคุมให้อารมณ์ของเรา มันหยุดนิ่งลงในขณะที่มันกำลังพลุ่งพล่าน
มันดีกว่าที่จะต้องไปตามไล่ ตามล้าง ตามเช็ด ตามแก้เกมกันอีกไม่รู้กี่ปีนะ
ที่จะต้องมาแก้จิตแก้ใจของคนที่เขาได้รับคำกระทบกระทั่งจากเราไปนะครับ

ก็พูดง่ายๆ คือรู้ตัวว่ากำลังแพ้กิเลสข้อไหน
ก็ให้เอากิเลสข้อนั้นแหละมาเป็นศัตรูของเรา
ศัตรูของเราไม่มีคนอื่นอยู่ในโลกหรอก มันมีแต่จิตใจของเรานี่แหละ
มันมีแต่กิเลสของเรานี่แหละ ที่ทำให้เราเสื่อม
ทำให้เราต้องเดือดเนื้อร้อนใจมากที่สุดนะ
ศัตรูนี่นะต่อให้ร้ายกาจแค่ไหน ก็ไม่สามารถตามเป็นเงา
คอยจิกคอยกัด คอยตบคอยตี คอยรบคอยรากับเราได้อยู่ตลอดเวลา ๒๔ ชั่วโมง
แต่ความคิดนี่แหละ มันสามารถที่จะรังควาญ ราวี
แล้วก็ทำให้เราเกิดความเดือดเนื้อร้อนใจ เกิดความรำคาญใจได้ตลอด ๒๔ ชั่วโมงนะ
ความคิดของเราจึงเป็นศัตรูที่ใหญ่ที่สุด มีความน่าเกลียดน่ากลัวมากที่สุด
และสมควรที่จะเอาชนะมากที่สุด

นี่คือหลักของพระพุทธเจ้านะครับ
ท่านตรัสว่ามีความคิดไม่ดีไว้ในหัว
มันเหมือนมีศัตรูตามติดตัวอยู่ตลอดเวลา
ไม่มีศัตรูที่ไหนในโลกนะที่จะคอยตามรังควาญ ตามราวีเราได้
มากไปกว่าความคิดของตัวเองอีกแล้ว

---

แบ่งปันบทความนี้ให้เพื่อนๆ