ดังตฤณวิสัชนา Dungtrin's Answer

หัดปฏิบัติธรรม ควรเริ่มด้วยการดูกายหรือจิต

ถาม - หากจะหัดปฏิบัติธรรม ควรเริ่มดูที่กายหรือจิตก่อนดีคะ

ดูที่วิธีการทำงานของคุณก่อน
วันนี้เรามาพูดกันเรื่องการทำงานให้เกิดสมาธิ เกิดความรู้สึกเป็นสุขใจนะครับ
เพราะฉะนั้นดูวิธีการทำงานของคุณก่อน สิ่งนี้มันอยู่กับคุณมากกว่าการดูกายดูจิตแน่นอน
การดูกายดูจิตนี่ จริงๆ แล้วเป็นเรื่องของคนที่มีเวลาอยู่วัด อันนี้ตามคอนเซ็ปท์ที่เรามองสืบๆ กันมา
เป็นเรื่องของคนที่มีเวลาพักผ่อนได้ไปอยู่วัดปฏิบัติธรรม
หรือไม่ก็เป็นพวกที่ทิ้งโลกแล้ว แล้วก็ไปอาศัยผ้าเหลืองหรือไม่ก็ผ้าขาวนะครับ
แต่นี่เรากำลังทำงานกันอยู่ เราพูดกันในแบบที่ปฏิบัติได้จริงๆ ทุกวัน
ผมมาพูดวันนี้ทั้งวัน พูดเรื่องการทำงานเพื่อให้เกิดสมาธิจิต
นั่นแหละ ทั้งหมดนั่นแหละคือการปฏิบัติ เริ่มที่การทำงานของคุณก่อน เชื่อผม
เพราะว่าเห็นมาเยอะแล้ว ประเภทที่อยากจะเริ่มต้นฝึกดูกายดูใจในที่ทำงานนี่นะ
แล้วก็พยายามที่จะดูกายดูใจระหว่างทำงาน
มันกลายเป็นว่างานก็ไม่ได้ สติที่รู้กายรู้ใจมันก็ไม่เกิดนะครับ
สิ่งที่มันจะเป็นไปได้มากที่สุดก็คือคุณทำงานให้สอดคล้องกับการมีสติก่อน

เมื่อทำงานสอดคล้องกับการมีสติได้
คุณจะพบว่าทั้งวันมีกายมีจิตให้คุณดูได้ตลอดอยู่แล้ว มันไม่ได้หนีไปไหน
แล้วกายกับจิตในแต่ละขณะมันเด่นไม่เท่ากัน
ยกตัวอย่างเช่นเวลาที่คุณเครียดมากๆ
กายมันจะปรากฏเด่นกว่า มันจะทึบๆ มันจะรู้สึกหนักอึ้ง
แต่ถ้าคุณมีความรู้สึกโปร่ง เบา สบาย ใจมันจะปรากฏเด่น
ตรงนั้นคุณค่อยไปดูใจ ใจไม่เที่ยง
ก็ดูจากไอ้ความสุขนั่นแหละ ความสุขมันไม่เที่ยง ความสุขความปลอดโปร่งนี่แหละ
มันรู้สึกว่า เอ๊ย เหมือนกับกายหายไป เหมือนกับเราลอยอยู่ในอากาศ อะไรแบบนั้นน่ะนะ
ถ้ามีความสุขมากๆ คุณก็ดูที่ใจก่อนเลยความสุขที่มันโปร่งที่มันเบา
มันเที่ยงหรือไม่เที่ยง ดูก่อนนะครับ
มันจะเห็นว่าพอเราสังเกตไป แม้แต่ความโปร่งความเบา เดี๋ยวค่อยๆ กลับมาเป็นเหมือนดอกไม้หุบน่ะ
มันหุบกลับมาเป็นทึบ กลับมาเป็นหนัก กลับมาเป็นอะไรที่
หายไปแล้วความโปร่ง หายไปแล้วความเบานะครับ

หรืออย่างกาย ถ้าคุณเครียดมากๆ มัวแต่ตั้งหน้าตั้งตาทำงาน
จนปวดคอหรือว่ามันหนักๆ ที่ไหล่ มันเกิดความเกร็งๆ ที่แขนนะ
ถ้าคุณเสียเวลาสักนิดนึงไปสังเกต
เออ นี่ อาการเกร็งแขนหน้าตามันเป็นแบบนี้ แขนคุณจะหายเกร็งเกือบจะทันที
หรือว่าถ้าคุณเพ่งมากเกินไปจนปวดต้นคอ คุณก็จะรู้ว่า เออ เนี่ย โฟกัสหนักเกินไปแล้ว
โฟกัสของคุณก็จะลดระดับลง เปลี่ยนมาเป็นเบา
หรือถ้าคุณทำตามที่ผมไกด์ไปนะ ลองสูดลมหายใจสบายๆ ยาวๆ แล้วพ่นออกทางปากนะครับ
แล้วสังเกตดูอาการของใจตอนนั้นน่ะมันเป็นอย่างไรอยู่
เอาใจแบบนั้นมาทำงาน คุณก็จะพบว่าอาการหนักๆ มันหายไป
แค่นี้เรียกว่าเป็นการเจริญสติแล้ว เรียกว่าเป็นการปฏิบัติธรรมแล้ว
การปฏิบัติธรรมไม่ใช่อยู่ๆ ไปเริ่มเอาจากการเพ่งให้เห็นกายเป็นรูป เพ่งให้เห็นใจเป็นนาม
มันไม่ใช่นะ ตรงนั้นมันขั้นสูงขึ้นไปแล้ว เอาจากชีวิตจริงๆ ก่อน
ว่าคุณจะใช้ชีวิตที่คุณกำลังดำเนินอยู่ทุกวันนี้ มาเป็นประโยชน์ในการเริ่มก้าวแรกได้อย่างไรนะครับ

---

แบ่งปันบทความนี้ให้เพื่อนๆ