ธรรมะจากพระสูตร Dhamma from Sutta

จักกวัตติสูตร ว่าด้วยราชาของพระเจ้าจักรพรรดิและของพระพุทธองค์

กลุ่มไตรปิฎกสิกขา

[๔๕๓] ภิกษุทั้งหลาย พระเจ้าจักรพรรดิแม้นั้น เป็นผู้ทรงธรรม
เป็นธรรมราชา ก็จะไม่ยังจักรอันไม่มีพระราชาให้เป็นไป
ครั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสอย่างนี้แล้ว
ภิกษุรูปหนึ่งได้กราบทูลถามพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ
ก็ใครเป็นพระราชาของพระเจ้าจักรพรรดิผู้ทรงธรรม เป็นธรรมราชา
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า ภิกษุ ธรรมเป็นพระราชาของพระเจ้าจักรพรรดิ
แล้วได้ตรัสว่า ภิกษุ พระเจ้าจักรพรรดิในโลกนี้ เป็นผู้ทรงธรรม เป็นธรรมราชา
ทรงอาศัยธรรมเท่านั้น จึงสักการะธรรม เคารพธรรม นอบน้อมธรรม
มีธรรมเป็นธง มีธรรมเป็นตรา มีธรรมเป็นอธิปไตย
จัดการรักษาป้องกันคุ้มครองอย่างยุติธรรม ในอันโตชน


ภิกษุ ข้ออื่นยังมีอยู่อีก พระเจ้าจักรพรรดิผู้ทรงธรรม เป็นธรรมราชา
ทรงอาศัยธรรมเท่านั้น จึงสักการะธรรม เคารพธรรม นอบน้อมธรรม
มีธรรมเป็นธง มีธรรมเป็นตรา มีธรรมเป็นอธิปไตย
จัดการรักษาป้องกันคุ้มครองอย่างยุติธรรม ในเหล่ากษัตริย์
ในเหล่าราชบริพาร ในหมู่ทหาร ในพราหมณ์และคฤหบดีทั้งหลาย
ในชาวนิคมและชาวชนบททั้งหลาย ในสมณพราหมณ์ทั้งหลาย
ในเนื้อและนกทั้งหลาย


ภิกษุ พระเจ้าจักรพรรดินั้นแล เป็นผู้ทรงธรรม เป็นธรรมราชา
ทรงอาศัยธรรมเท่านั้น จึงสักการะธรรม เคารพธรรม นอบน้อมธรรม
มีธรรมเป็นธง มีธรรมเป็นตรา มีธรรมเป็นอธิปไตย
ทรงจัดการรักษาป้องกันคุ้มครองอย่างยุติธรรม ในอันโตชน ในเหล่ากษัตริย์
ในเหล่าราชบริพาร ในหมู่ทหาร ในพราหมณ์และคฤหบดีทั้งหลาย
ในชาวนิคมและชาวชนบททั้งหลาย ในสมณพราหมณ์ทั้งหลาย
ในเนื้อและนกทั้งหลายแล้ว ทรงยังจักรให้หมุนไปโดยธรรมนั่นเทียว
จักรนั้นจึงเป็นจักรอันข้าศึกไร ๆ ที่เป็นมนุษย์ให้หมุนกลับไม่ได้ (คือต้านทานไม่ได้)


ภิกษุ ตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธะ ก็อย่างนั้นเหมือนกัน
เป็นผู้ทรงธรรม เป็นพระธรรมราชา อาศัยธรรมเท่านั้น จึงสักการะธรรม
เคารพธรรม นอบน้อมธรรม มีธรรมเป็นธง มีธรรมเป็นตรา มีธรรมเป็นอธิปไตย
จัดการรักษาป้องกันคุ้มครองที่เป็นธรรม ในกายกรรม ด้วยโอวาทว่า
กายกรรมอย่างนี้ควรประพฤติ กายกรรมอย่างนี้ไม่ควรประพฤติ


ภิกษุ ข้ออื่นยังมีอยู่อีก ตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธะ เป็นผู้ทรงธรรม
เป็นพระธรรมราชา อาศัยธรรมเท่านั้น จึงสักการะธรรม เคารพธรรม
นอบน้อมธรรม มีธรรมเป็นธง มีธรรมเป็นตรา มีธรรมเป็นอธิปไตย
จัดการรักษาป้องกันคุ้มครองที่เป็นธรรม ในวจีกรรม ด้วยโอวาทว่า
วจีกรรมอย่างนี้ควรประพฤติ วจีกรรมอย่างนี้ไม่ควรประพฤติ


ภิกษุ ข้ออื่นยังมีอยู่อีก ตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธะ เป็นผู้ทรงธรรม
เป็นพระธรรมราชา อาศัยธรรมเท่านั้น จึงสักการะธรรม เคารพธรรม
นอบน้อมธรรม มีธรรมเป็นธง มีธรรมเป็นตรา มีธรรมเป็นอธิปไตย
จัดการรักษาป้องกันคุ้มครองที่เป็นธรรม ในมโนกรรม ด้วยโอวาทว่า
มโนกรรมอย่างนี้ควรประพฤติ มโนกรรมอย่างนี้ไม่ควรประพฤติ


ภิกษุ ตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธะนั้นแล เป็นผู้ทรงธรรม
เป็นพระธรรมราชา อาศัยธรรมเท่านั้น จึงสักการะธรรม เคารพธรรม
นอบน้อมธรรม มีธรรมเป็นธง มีธรรมเป็นตรา มีธรรมเป็นอธิปไตย
จัดการรักษาป้องกันคุ้มครองที่เป็นธรรมในกายกรรม
จัดการรักษาป้องกันคุ้มครองที่เป็นธรรมในวจีกรรม
จัดการรักษาป้องกันคุ้มครองที่เป็นธรรมในมโนกรรมแล้ว
ยังพระธรรมจักรอันยอดเยี่ยมให้เป็นไปโดยธรรมนั่นเทียว
พระธรรมจักรนั้นจึงเป็นจักรอันสมณพราหมณ์หรือเทวดา
หรือมารหรือพรหมหรือใคร ๆ ในโลก คัดค้านไม่ได้.


จักกวัตติสูตร จบ



หมายเหตุ “อันโตชน” หมายถึง คนในครัวเรือน คือในราชสำนัก


(จักกวัตติสูตร พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ติกนิบาต
พระไตรปิฎกและอรรถกถาแปล ฉบับมหามกุฏราชวิทยาลัย เล่มที่ ๓๔)

---

แบ่งปันบทความนี้ให้เพื่อนๆ